Pracoholizm

Polska gospodarka od kilkunastu lat przeobraża się bardzo intensywnie na wzór państw zachodnich. Zaczynają obowiązywać tamtejsze zasady. Szybsze tempo, dłuższe godziny pracy, a także swoista niepewność, czy pozostanie się dalej zatrudnionym, to już normy w wielu placówkach. Co z tym związane, zmieniają się wzorce człowieka zatrudnionego. Nader skomplikowaną i delikatną sprawą jest zdiagnozowanie pracoholika. Czy osoba poświęcająca swój czas wyższym ideałom (?praca uszlachetnia?), zorientowana na zarabianie pieniędzy, by zdobyć inne dobra (m.in. materialne), czy łącząca aktywność zawodową ze statusem społecznym, musi być uznana za uzależnioną? A co, jeśli ktoś po prostu realizuje swoją pasję życiową? Jak to może uzależniać i krzywdzić?

Z tych powodów, należy rozpocząć od ujęcia, czym dokładnie jest pracoholizm, otóż jest destrukcyjnym w skutkach zaangażowaniem w pracę. Destrukcyjny oznacza krzywdzący, szkodliwy, nie działający na zdrowie, a wręcz przeciwnie, powodujący jego utratę. Nie zapewnia stabilnych warunków do rozwoju człowieka w ciągu życia. Zapełnia czas, który mógłby, a nieraz powinien być spożytkowany na inną aktywność. Jak każde uzależnienie, niszczy relacje z bliskimi i często uniemożliwia zawieranie nowych znajomości dla samej przyjemności poznania drugiej osoby. Powoduje, że osoba stawia pracę w centrum swojego życia , przez jej pryzmat ocenia siebie, ludzi i świat. Co więcej, pracoholik nie musi zdawać sobie sprawy, że nie panuje nad tym, co robi. Naturalnie nie jest to reguła.

Oprócz samej – niełatwej do ujednolicenia definicji, specjaliści mają trudność w uzgodnieniu jednego mechanizmu przyczynowego pojawienia się uzależnienia od pracy. Zatem może ich być wiele, łączących się ze sobą, w efekcie czego powstaje uzależnienie. Niektórzy psychoterapeuci z podejścia psychodynamicznego traktują pracoholizm jako mechanizm obronny, formę ucieczki przed ważniejszymi problemami. Czasem może chodzić o sytuacje w rodzinie, wewnętrzne konflikty, czy inne zaburzenia i choroby, które maskuje akurat pracoholizm. To tzw. eskapiści. Behawioryści z innej strony koncentrują się na zagadnieniu uczenia się. Twierdzą, że wzmacniane pozytywnie zachowanie, utrwala się, przez co człowiek chce wykonywać je ponownie oraz z większym zaangażowaniem, by kolejny raz otrzymać nagrodę. Kojarzy się tu ogromna ilość dóbr, jakie pracodawca może zaoferować swoim podwładnym, by osiągnąć lepsze wyniki swojego przedsiębiorstwa ? premie, wycieczki, służbowy samochód, komputer, telefon… Zaznacza się też teoria sugerująca, że istnieje zależność między cechami osobowości a uzależnieniem się od pracy. Wyróżnia się tu dwa typy: zależno kompulsywna i perfekcjonistyczna. Osobowość to kompozycja wielu cech, przejawia się stałym wzorcem postępowania, reagowania emocjonalnego na sytuacje stresowe ? jaką może być praca. Z drugiej strony, oprócz frustracji pracoholik może być w pełni usatysfakcjonowany z tego, co robi. Czuje się traktowany sprawiedliwie, gdyż porównując swoje zarobki do dochodów innych, znanych mu osób oraz przeliczając je na czas i energię zużytą, by je uzyskać, wychodzi 1:0 dla pracownika.

Zatem wyróżnia się 3 formy pracoholizmu:

przywiązanie
poczucie przymusu
zadowolenie/satysfakcja

Ta typologia umożliwia rozróżnienie pracoholików ze względu na odczuwane emocje i wyrażane postawy wobec pracy, a dzięki temu koncentrację na tym, co można zmienić, by poczuć się i żyć lepiej.

Porównując pracoholizm do nałogu, stwierdza się liczne podobieństwa:

praca sprawia przyjemność, reguluje emocje z negatywnych na pozytywne, uspokaja i relaksuje,
tolerancja afektywna oznacza konieczność zwiększania dawki pracy, wydłużanie ilości godzin i wkładanie większego wysiłku, by osiągnąć odpowiedni stan emocjonalny,
podczas niemożności podjęcia aktywności pracowniczej pojawia się zespół abstynencyjny, objawy zanikają po rozpoczęciu pracy.

W tym miejscu odnajdziesz specjalistów którzy w szczególności są zaangażowani w to zagadnienie. Przebyli dodatkowe szkolenia, praktyki czy też po prostu naukowo interesją się tym tematem.

Dodaj swój gabinet do bazy

Katarzyna Bubak-Woźniakiewicz

Jestem psychologiem i dyplomowanym psychoterapeutą psychodynamicznym. Specjalizuję się w...

Zobacz więcej

Katarzyna Bubak-Woźniakiewicz

Inne problemy:

Lęki i Fobie:

Nadużycia i traumy:

Nerwice:

Relacje:

Uzależnienia:

Zaburzenia depresyjne:

Zaburzenia odżywiania:

Zaburzenia osobowości:

Zaburzenia psychotyczne: